Zdzisław Podkański – dęty jak orkiestra

2013-12-24 19:05

 

Pajacem być – rzecz ludzka, ale czemu się z tym obnosić?

 

Zdzisław Podkański był ministrem.  A jest historykiem. Czynnym, pisze na przykład książki (na razie jedną, poza praca magisterską). „Jak powstał PSL Piast” – to dzieło z gatunku „historia najnowsza, a właściwie na bieżąco”. Kronikarskie. Pamiętnikarskie. „Oddaję w Wasze ręce opracowanie pt. Jak powstał PSL Piast z nadzieją na życzliwe przyjęcie. Opracowanie to nie ma na celu wybielania czy ganienia kogokolwiek. Ma ono na celu zabezpieczenie dokumentów i wiedzy o tym okresie. Niestety, nie byłem w stanie zgromadzić ich w całości, tak jak i odnotować wszystkich ważniejszych wydarzeń z życia PSL Piast” – zaznacza skromnie autor we wprowadzeniu do tej porywającej lektury. Dodajmy dla porządku, i dla wyjaśnienia ironii, że książka dotyczy efemerydy, powstałej w 2006 roku i wchłoniętej wkrótce przez większego gracza politycznego na „rynku” polskich partii politycznych. Choć tytuł sugeruje, że mogłoby chodzić o ugrupowanie pod identyczną nazwą powstałe w 1914 roku wokół tygodnika „Piast”, pod wodzą Jakuba Bojko, a potem Wincentego Witosa.

- Stawiam swoją osobę do dyspozycji i poddam się publicznemu osądowi mojej przydatności do pełnienia urzędów publicznych. Gotów jestem kandydować zarówno do sejmiku wojewódzkiego, jak i na prezydenta miasta Lublina. O tym, do czego jestem przydatny, gdzie byłoby najlepiej ulokować moje doświadczenie i możliwości, zadecydują wyborcy - powiedział Podkański na konferencji prasowej w poniedziałek w Lublinie.

Tak – z pewną nieśmiałością – zaprezentował się w 2010 roku wyborcom. Ale żeby przesadna skromność nie okazała się zaniedbaniem owocującym porażką – dodał: - Lubelszczyzna potrzebuje dobrego gospodarza. Porażka jednak go nie ominęła, mimo takiej przebiegłości.

Zdzisław Podkański W 1972 ukończył studia na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Od 1972 do 1973 pracował jako instruktor w Zarządzie Wojewódzkim Towarzystwa Wiedzy Powszechnej, a w latach 1973–1975 i 1980–1984 w Komitecie Wojewódzkim ZSL. Od 1975 do 1980 był kierownikiem wydziału w Zarządzie Wojewódzkim Związku Socjalistycznej Młodzieży Wiejskiej. Od 1984 do 1992 pełnił funkcję dyrektora biura Zarządu Głównego Stowarzyszenia Twórców Ludowych. Następnie, do 1994 pracował w Ministerstwie Kultury i Sztuki jako pełnomocnik ministra.

W 1993 objął funkcję wiceprezesa Zarządu Głónego Społecznego Ruchu Spółdzielców. W 1998 został marszałkiem Sejmiku Chłopów Polskich. Należy do Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego oraz Międzynarodowej Organizacji Folkloru.

Przez wiele lat Podkański był szefem struktur PSL na Lubelszczyźnie. W latach 1993-2004 był posłem na Sejm. W latach 2004-2009 był europosłem. Po konflikcie wśród działaczy PSL, w 2006 r. powstało Stronnictwo "Piast", którego został liderem.

W rządzie Włodzimierza Cimoszewicza pełnił funkcję ministra kultury. I o tym warto porozmawiać.

W 1996 roku – podczas piastowania urzędu Ministra (Podkański raczej pełni, piastuje i sprawuje, niż służy) – zdarzyła się pośród urzędników ministerialnych rozmowa jakich wiele. Tym razem o Czapskim. Takich urzędniczych rozmów w korytarzach, w stołówkach, w pół-otwartych gabinetach, w samochodach, podczas rautów – co dzień zdarza się kilkadziesiąt. Takie przerywniki pomiędzy chwilami, kiedy trzeba być sprężonym i oficjalnym.

Józef Marian Franciszek Czapski herbu Leliwa (właśc. hrabia Hutten-Czapski, przydomka i tytułu nie używał, pseud. Marek Sienny, J. Cz., jcz, ur. 3 kwietnia 1896 r. w Pradze, zm. 12 stycznia 1993 r. w Maisons-Laffitte) – polski artysta malarz i pisarz, major WP. Tak mówi Pedia i ja jej wierzę, choć człowieka nie znałem. Nikt mnie do niego nie umawiał…

Życiorys – niczym materiał do bestsellerowej książki.

Rozpoczął studia prawnicze w Petersburgu. We wrześniu 1917 r. na krótko w 1 Pułku Ułanów Krechowieckich, formowanym w Mińsku. W październiku 1918 r. zapisał się do warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych, wkrótce potem wyjechał do Petersburga z misją poszukiwania zaginionych ułanów 1 Pułku Ułanów Krechowieckich. Walczył w wojnie polsko-bolszewickiej 1919-1921 i otrzymał Order Virtuti Militari. W latach 1921-1924 kontynuował naukę w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, m.in. u Józefa Pankiewicza. Od 1924 do 1931 r. przebywał z grupą kapistów[1] (m.in. z Janem Cybisem i Zygmuntem Waliszewskim) w Paryżu. W latach 30. w Warszawie, współpracował m.in. z „Głosem Plastyków” i „Wiadomościami Literackimi”.

We wrześniu 1939 r. zmobilizowany, 27 września wzięty do niewoli w miejscowości Chmielek. W czasie II wojny światowej więziony w obozach jenieckich ZSRR – internowany w Starobielsku, Pawliszczew Borze i Griazowcu pod Wołogdą. Zwolniony w 1941 r. na mocy układu Sikorski-Majski, wstąpił do tworzonych w Tockoje Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR (Armia Andersa), gdzie zajmował się (do kwietnia 1942 r.) bezskutecznym poszukiwaniem "zaginionych" oficerów polskich w ZSRR – jak się okazało w kwietniu 1943 – ofiar zbrodni katyńskiej. Następnie szef przysztabowego Wydziału Propagandy i Informacji, odpowiedzialny za sprawy kulturalno-oświatowe w armii. Współredagował pierwsze numery „Orła Białego”. Przewędrował szlakiem 2. Korpusu przez Bliski Wschód do Włoch, gdzie brał udział w kampanii włoskiej. Uczestniczył, jako delegat rządu RP na emigracji, w międzynarodowej komisji badającej zbrodnię katyńską. Przeżycia z pobytu w Sowietach opisał w książkach Wspomnienia starobielskie i Na nieludzkiej ziemi. Od 1946 r. w Paryżu, współtworzył paryską „Kulturę” (od 1947 r. do śmierci mieszkał w domu – redakcji „Kultury” w Maisons-Laffitte przy Avenue de Poissy 91). Swoje artykuły i eseje umieszczał ponadto w pismach francuskich, m.in. „Le Figaro Littéraire”, „Preuves”, „Gavroche”, „Nova et Vettera”, „Carrefour”. Współorganizował Kongres Wolności Kultury w Berlinie (1950).

Swoje obrazy pokazywał na wystawach we Francji, Szwajcarii, Wielkiej Brytanii, Brazylii, Belgii. W Polsce jego twórczość była praktycznie niedostępna – po przełomie października 1956, w 1957 r. odbyły się wystawy w Muzeum Narodowym w Poznaniu i Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie, ale zorganizowanie kolejnej było możliwe dopiero w 1986 r. w Muzeum Archidiecezjalnym w Warszawie.

O czym konkretnie była tamta urzędnicza rozmowa – wie niewielu. Może o Giedroyciu i paryskiej „Kulturze”? może o samym Czapskim? Ale ucho ludowego ministra wychwyciło, że oto mowa o człowieku o osobowości egzotycznej, jakże innym niż sam pan Minister, który sprawuje, piastuje, pełni!

-Umówcie mnie z tym Czapskim – rzucił. I rozmowa toczyła się wartko dalej. Słowo Ministra waży wiele, ale tu akurat był problem: Czapski już nie żył, jak na złość. Do spotkania Ministra z Legendą i zarazem Artystą nie doszło, za to doszło do „wycieku” niezwykłej zachcianki Ministra.

Podkański pozwał kilka redakcji piszących o sprawie, twierdząc, że naraziły go na ośmieszenie w opinii publicznej. Sądy prawomocnie nakazały już przeprosiny "Rzeczypospolitej", "Wprost" i "Dziennikowi Wschodniemu". Gazeta Wyborcza nie poddała się i w sądzie okręgowym postawiła na swoim. To, co dla wszystkich było salonowo-towarzyską oczywistością – zostało zafiksowane sądownie. Co na to gazety, które odpuściły sobie apelację? Przecież zostały skazane niesłusznie!

Mnie w tym wszystkim bawi oczywisty dowód na to, że taka rozmowa się odbyła: otóż źródłem „przecieku” był Andrzej Rosner[2], inteligent podręcznikowy. Podkański – jeśli już komuś miał wytaczać proces o zniesławienie – to Rosnerowi właśnie. Wolał go jednak po prostu wyrzucić z Ministerstwa za nieopatrzne wyjście z roli parobka. Do dziś trwa całkiem niedorzeczna dyskusja, czy „casus Czapskiego” nie był przypadkiem tej miary, co wszystkie potyczki kosmopolitycznego „salonu Agory” z „obozem patriotycznym”, zauważę więc, że 21 września 2006 r. Prezydent RP Lech Kaczyński, patriota i niezbyt sympatyk „salonu”, odznaczył Andrzeja Rosnera Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.

 

Deserek:

Sejm. 4 kadencja, 13 posiedzenie, 3 dzień (15.02.2002), 16 punkt porządku dziennego: Pytania w sprawach bieżących. Poseł Zdzisław Podkański:

    Panie ministrze, pan nadzoruje m.in. sprawy kultury. Od lat trwają dyskusje i prezentowane są różne koncepcje dotyczące wojskowego liceum muzycznego w Gdańsku. Co jakiś czas powraca koncepcja jego całkowitej likwidacji, a jest to jedyna tego typu szkoła, która nie tylko zasila orkiestry wojskowe, w tym orkiestrę reprezentacyjną, ale, praktycznie rzecz biorąc, ruch społeczno-kulturalny w środowiskach małomiasteczkowych i wiejskich funkcjonuje - mam tutaj na myśli m.in. orkiestry dęte - dzięki temu, że muzycy z tej szkoły, po odbyciu służby wojskowej czy nawet po zakończeniu służby zawodowej, wracają do tych środowisk, gdzie organizują ruch muzyczny, stają się dyrygentami, osobami szczególnie pożądanymi w tym środowisku.

    Czy pan minister zdążył już zainteresować się tą sprawą i czy może pan uspokoić moją duszę i wszystkich tych, którzy rozmiłowani są w muzyce i rozumieją, jakie znaczenie ma dla narodu kultura? Dziękuję.

Oto interwencja godna Czapskiego! Brawo, brawo!

Forest Gump PL

 



[1] Kapiści, grupa malarzy polskich, którzy zawiązali Komitet Paryski (w skrócie K.P. - stąd nazwa grupy) w 1923 pod patronatem J. Pankiewicza oraz ówczesnego rektora ASP w Krakowie A. Szyszko-Bohusza. W jego skład wchodzili m.in.: J. Cybis, J. Jarema, A. Nacht-Samborski, T.P. Potworowski, H. Rudzka-Cybisowa, Z. Waliszewski, S. Szczepański;

[2] Andrzej Rosner, rówieśnik Podkańskiego, również historyk, ale o jakże różnym życiorysie! Od 1976 był współpracownikiem Komitetu Obrony Robotników. Od roku 1977 działał w niezależnym ruchu wydawniczym: w latach 1977 - 1981 w Wydawnictwie Głos i Niezależnej Oficynie Wydawniczej NOWA; w lutym 1981 roku był współzałożycielem Wydawnictwa Krąg, które wyłoniło się z grupy Głosu i którym kierował w 1981 (razem z Wojciechem Fałkowskim) i ponownie w podziemiu od 1985 do 1990. Internowany w stanie wojennym od 13 grudnia 1981 do kwietnia 1982. Od 1982 współpracował z wydawnictwem Krąg, początkowo odpowiadając za finansowanie i kontakty zagraniczne. Od 1985 poza szefowaniem wydawnictwu był także członkiem Funduszu Wydawnictw Niezależnych. Od 1990 do 1991 pracował w reaktywowanym tygodniku Po Prostu, a następnie w miesięczniku Mówią wieki. W latach 1992-1994 pełnił funkcję pełnomocnika ministra kultury ds. literatury, książki i bibliotek, a w latach 1994 - 1996 dyrektora Departamentu Książki w Ministerstwie Kultury i Sztuki. Odszedł po głośnym konflikcie z ministrem Zdzisławem Podkańskim. Od grudnia 1996 do czerwca 2002 roku był dyrektorem i redaktorem naczelnym Wydawnictwa Książkowego Twój STYL. Od czerwca 2002 r. był dyrektorem i naczelnym redaktorem założonego przez siebie Wydawnictwa Rosner i Wspólnicy. Od lipca 2010 jest prezesem zarządu wydawnictwa Pascal. Andrzej Rosner był wiceprezesem Polskiej Izby Książki (2000-2003) i Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek (2000-2004). Członek m.in. Stowarzyszenia Wolnego Słowa i Towarzystwa Opieki nad Archiwum Instytutu Literackiego w Paryżu;