Ustawa o oczywistościach i mniejszym złu
PROJEKT USTAWY W 7 PUNKTACH
USTAWA O OCZYWISTOŚCIACH I MNIEJSZYM ZŁU
1. Istnieje długa lista oczywistości, dotyczących sytuacji codziennych (np. tzw. „gorący uczynek”), praw człowieka i praw obywatelskich. Np. prawo do obrony, prawo dostępu do informacji publicznej, prawo do wypowiedzi, prawo do zachowania godności, prawo do ignorowania sztucznych barier fizycznych, symbolicznych, proceduralnych;
2. Naruszenie oczywistości przez podmiot silniejszy lub przez urząd-służbę-organ najczęściej budzi emocje i wywołuje spontaniczne reakcje, naruszające jakieś dobro prawne. Bywa zasadą, że nawet jeśli podłoże reakcji było uzasadnione – to związane z tym naruszenie dobra prawnego jest karane ze „zwykłą” surowością, tak jakby naruszający był chuliganem albo przestępcą, sabotażystą, dywersantem – co czyni mu dodatkową krzywdę;
3. Wprowadza się zasadę, że wobec naruszania oczywistości obywatel ma prawo do spontanicznej reakcji, przy czym zaleca się obywatelom, by ich reakcja była umiarkowana, nie przekraczała skutkami „kosztów” większych niż koszty naruszenia oczywistości;
4. W przypadku słuszności spontanicznej reakcji (uzasadnionego oburzenia na naruszenie oczywistości) – należy odstępować od wymierzania kary, kosztami naprawienia szkody obłożyć po równo naruszającego oczywistość i reagującego oraz pouczyć reagującego, że „w normalnym trybie” jego zachowanie jest karalne, niedozwolone;
5. Jeśli tzw. mniejszym złem – w przypadku spontanicznej reakcji – jest naruszenie czci (obrażanie), naruszenie nietykalności cielesnej, ograniczenie swobody poruszania się (uwięzienie, przykucie), wielkie szkody materialne – sąd w porozumieniu z Ławnikiem Ludowym rozważy „słuszność miary” reakcji spontanicznej;
6. Spontaniczna reakcja nie jest usprawiedliwiona w przypadku strony silniejszej procesowo: urzędnik, funkcjonariusz, plenipotent pod żadnym warunkiem nie może spontanicznie reagować na naruszenie oczywistości przez obywatela;
7. Nadużywanie formuły oczywistości jest karane podwójnie, a jeśli owo nadużycie zostało „spreparowane” z wyrachowaniem – karane jest potrójnie;
