Tomasz Trabuć – wehikuł Opaczności
Pajacem być – rzecz ludzka, ale czemu się z tym obnosić?
Tomasz Trabuć ma od jutra 49 lat, od dawna wysoce dochodową posadę, ustabilizowaną pozycję w świecie menedżerów świata finansowego[1] oraz od bardzo dawna dwie siostry, które dotuje, kiedy mu przyjdzie na to ochota.
Opatrzność /łac. providentia, gr. πρόνοια (pronoja)/ – to w teodycei[2] nieustanna opieka wszechwiedzącego i wszechmocnego Boga nad dziejami świata i poszczególnych ludzi, poprzez którą pokazuje On swą mądrość, dobroć i miłość (powiada Pedia). Dokonuje się bezpośrednio, przez aniołów lub przez innych ludzi, co jest wyrazem pragnienia Boga by dać ludziom możliwość samodzielnego i twórczego działania. Jednym z podstawowych pytań dotyczących Opatrzności jest istnienie zła w świecie równocześnie z jej działaniem. Odpowiedzi na to pytanie poszukuje teodycea. Wiara w opatrzność uwalnia od postaw nacechowanych fatalizmem, pobudza nadzieję.
Wiele o Opatrzności Bożej pisał Augustyn z Hippony w dialogu O wolnej woli. Zwłaszcza w trzeciej księdze biskup Hippony wykazuje, że wolna wola a Boża wszechwiedza, zwłaszcza przedwiedza /(łac.) praescientia/ nie są czymś przeciwstawnym. Również popełnianie grzechów nie jest sprzeczne z Opatrznością Bożą. Analiza psychologiczna ludzkiej motywacji grzechu, wykazuje że grzeszna wola jak najbardziej może mieć miejsce w porządku, nad którym czuwa Opatrzność[3].
Słowo Opatrzność na Wyspach wymawia się Providence. Tam na Wyspach, powstała fajowska firma pożyczkowa. Na jej stronie czytamy:
Korzenie Grupy IPF sięgają roku 1880, kiedy to powstała spółka Provident Financial, tworząc podwaliny dzisiejszej instytucji. Provident Polska jest dużą, międzynarodową instytucją finansową, którą wyróżnia indywidualne podejście do potrzeb Klientów. Kluczową zasadą jest dla nas uczciwe traktowanie Klientów. Wierność dobrym praktykom w tym zakresie odzwierciedla zadowolenie Klientów i przekłada się na nasz sukces.
Provident Polska działa od ponad 15 lat i jest liderem na rynku pożyczek gotówkowych. Naszym celem jest dostarczanie prostych, rzetelnych i dostępnych produktów finansowych. Wyróżnia nas indywidualne podejście do potrzeb klienta i umiejętność budowania z nim długotrwałych relacji. Dzięki sieci doradców klienta docieramy z naszą ofertą do potencjalnych pożyczkobiorców na terenie całego kraju. Z usług firmy Provident Polska skorzystało już 3,9 miliona klientów, a poziom satysfakcji z jakości obsługi wynosi ponad 90%[4].
Provident Polska należy do międzynarodowej grupy finansowej International Personal Finance (IPF). W skład Grupy IPF, oprócz Polski będącej największym rynkiem, wchodzą Czechy i Słowacja, Węgry, Rumunia, Litwa, Bułgaria oraz Meksyk[5].
Provident jest firmą jawnie lichwiarską. Przy pożyczce 1000 zł i tygodniowej spłacie 150 zł musimy oddać prawie 1900 zł! W niektórych przypadkach roczna stopa procentowa potrafi wynieść 108%[6]. Kiedy wprowadzono w Polsce – kulawe zresztą – prawo przeciw lichwie[7], wysoko postawiony menedżer Providenta, Tomasz Trabuć, w wypowiedzi dla radiowej Trójki ogłosił bez skrępowania: będziemy musieli znaleźć inny sposób! Na co? Zgadnijcie!
Podpowiadam: są inne sposoby, bardziej bliskie idei „providence”: Udostępnianie niewielkich środków finansowych osobom, dla których ze względu na złą sytuację materialną regularne usługi bankowe są niedostępne, przeżywa chwile tryumfu. Ten rodzaj usług szczególnie popularny jest w krajach Azji i Ameryki Południowej, gdzie problem biedy wciąż stanowi ogromny problem, dlatego też ok. 70 proc. rynku mikrobankowości należy do kapitału Azji. Wartość tego rynku rośnie lawinowo od poziomu $4mld w roku 2001 do $25mld w 2006 r., a liczba pożyczkobiorców plasuje się na poziomie 152 mln. Szacuje się, że do zaspokojenia potrzeb rynku mikrobankowości konieczne jest zainwestowanie weń kolejnych $250 mld.
System mikropożyczek powstał na podstawie pomysłu Muhhamada Yunusa, bengalskiego ekonomisty nagrodzonego pokojową nagrodą Nobla w dziedzinie walki z ubóstwem. Przeznaczone na rozkręcenie drobnej przedsiębiorczości bądź na zakup materiałów wytwórczych pożyczki, charakteryzują się minimalnym stopniem sformalizownia. Ze względu na bliskie zeru oprocentowanie i tak samo niskie ryzyko strat oraz niesłabnące zapotrzebowanie rynku, usługi mikrobankowości jako stosunkowo bezpieczna forma lokowania kapitału stają się coraz częściej obiektem zainteresowania inwestorów, dając nadzieję na systematyczne zmniejszanie skali ubóstwa na świecie. Stopa zysku największych instytucji udzielających mikropożyczek, takich jak Banco Compartamos of Mexico czy FONDEP Microcredit of Morocco szacowana jest według magazynu Forbes na ok.15 proc. W związku z kryzysem na rynkach finansowych nie dziwi fakt, że międzynarodowe instytucje bankowe uwzględniają w bieżących planach inwestycje właśnie w mikrobankowość,czego przejawem jest pakt indyjskiej instytucji mikrofinansowej SKS Micrifinancial z Citibankiem wart przeszło $44 mln[8].
Tomasz Trabuć miał w swojej rodzinie starszego brata. Nigdy go nie dotował i nigdy nie był o to proszony. Bratu nie wiedzie się. W wieku 54 lat po raz pierwszy w życiu zwrócił się do młodszego: pożycz 2 tysiące PLN, mam za kilka dni podróż w sprawach naukowych na zagraniczny uniwersytet, za którą na miejscu mi zwrócą, a nawet gdyby nie zwrócili, oddam w drobnych ratach. Tomasz się zgodził. Plany starszego brata uratowane. W dniu, kiedy braterska pożyczka miała dojść do skutku – Tomasz zadzwonił i wycofał się: wiesz, ja tu sobie skalkulowałem i wynika mi, że nie mogę ci pomóc…
Opaczny (po angielsku AWRY) – nad Wisłą rozumie się „będący na opak”. Może Awry Provedence to jest lepsza nazwa dla firmy z takimi tradycjami?
Forest Gump PL
[2] Teodycea (za Pedią) to gałąź teologii zajmująca się problemem jak pogodzić istnienie dobrego, miłosiernego Boga z istnieniem zła. Termin ten pochodzi od greckiego Théos (bóg) i diké (słuszny, sprawiedliwy), można go tłumaczyć w dwójnasób, albo jako "oddanie sprawiedliwości Bogu", albo "sprawiedliwość Boga". Słowa tego po raz pierwszy w 1710 roku użył niemiecki filozof Gottfried Leibniz w pracy zatytułowanej Théodicée sur la bonté de Dieu, la liberté de l'homme et l'origine du mal ("Teodycea o dobroci Boga, wolności człowieka i pochodzeniu zła") poświęconej obronie sprawiedliwości Bożej w odpowiedzi na zarzuty przeciw istnieniu Opatrzności oparte na stwierdzeniu zła w świecie. Swoją pracę Leibniz głównie skierował polemicznie przeciw sceptykom hugenockim i wolnomyślicielom, na czele z Piotrem Bayle, który wydał swój "Słownik historyczny i krytyczny" w 1697, a powiększył w drugim wydaniu w 1702 korzystając z protestanckiej tolerancji w Holandii;
[3] Por. J. Domański: O wolnej woli - Wstęp. W: Augustyn: Dialogi filozoficzne. s. 489-490;
[4] Istnieje taki problemat logistyczny (a może dział logistyki), który nazywa się „obsługa klienta”. Zajmuje się on badaniem satysfakcji usługobiorców i klientów robiących zakupy. Obecnie za zadowalający poziom satysfakcji uważa się 95-99% ocen pozytywnych. Popisywanie się przez Provident Polska poziomem 90% jest żenujące. Ale wyższe nie może być, skoro istnieje ruch poszkodowanych przez tę firmę;
[5] Gołym okiem widać, że są to kraje, gdzie istnieje duże zapotrzebowanie na krótkoterminową pomoc finansową poza bankiem, przy rozpaczliwej zgodzie pożyczkobiorców na lichwiarski procent;
[6] Reprezentatywny przykład: całkowita kwota pożyczki – 1000,00 zł; łączna kwota odsetek – 127,13 zł; opłata przygotowawcza – 116,00 zł; roczna stopa oprocentowania – 16%; czas obowiązywania umowy – 60 tyg.; wysokość tygodniowych rat: 32,73 zł; całkowita kwota do zapłaty przez Konsumenta – 1403,13 zł; Rzeczywista Roczna Stopa Oprocentowania – 84,6%; łączne zobowiązanie do spłaty – 1963,53 zł; Spłata kredytu jest zabezpieczona ubezpieczeniem. Koszt ubezpieczenie Amplico Life S.A. w razie nie przedstawienia przez Klienta indywidualnej polisy o zakresie ubezpieczenia pokrywającym się z zakresem ubezpieczenia Amplico Life S.A. – 160 zł; Reprezentatywny przykład uwzględnia dobrowolną usługę odbioru rat w domu. Patrz: https://www.wykop.pl/ramka/230813/jak-provident-naciaga-ludzi-oprocentowanie-pozyczki-ponad-100/ ;
[7] Lichwa – to forma wyzysku dłużnika przez wierzyciela, charakterystyczna dla niekapitalistycznej i nierozwiniętej kapitalistycznej gospodarki pieniężnej, polegająca na pobieraniu wygórowanych, nadmiernych procentów za pożyczone pieniądze. Znana była w starożytności i w Polsce od wczesnego średniowiecza. Potępiana w ciągu wieków przez Kościół, występował przeciw niej m.in. Bazyli Wielki, Ambroży z Mediolanu[3], Tomasz z Akwinu i inni. Lichwę potępia także islam i Tora. W Polsce międzywojennej oprocentowanie pożyczki powyżej 10% określano jako lichwiarstwo. W wielu systemach prawnych lichwa jest zakazana, zaś wysokość odsetek maksymalnych określona ustawowo. Określenie lichwa obejmowało również „działanie człowieka, który kupuje (rzecz) aby móc zarobić na jej ponownym sprzedaniu w stanie niezmienionym”, jednak takie działanie częściej określano mianem spekulacji, a osoby się go dopuszczające zwano spekulantami. Również w Polsce – wysokość odsetek maksymalnych Ustawa o kredycie konsumenckim z dnia 20 lipca 2001 r. (Dz.U. nr 100 poz. 1081) określa na czterokrotność stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego. Jednak instytucje finansowe mogą legalnie zawyżać koszty pożyczek i kredytów poprzez obciążanie klienta dodatkowymi kosztami poza-odsetkowymi, np. prowizją przygotowawczą, marżą lub opłatą za ustanowienie zabezpieczenia. Niekiedy te koszty mogą spowodować, że stopa rzeczywista pożyczki znacznie przekroczy czterokrotność stopy lombardowej NBP, co jest szczególnie często spotykane w ofertach instytucji parabankowych przy udzielaniu tzw. „chwilówek”. Por: Dz. U. z 2001 r. Nr 100, poz. 1081;
[8] Źródło: Ethical Corporation;